De beslissing Roe v. Wade veranderde Amerika op vier manieren

Een jaar geleden deed het Amerikaanse Hooggerechtshof een historische uitspraak die een einde maakte aan het landelijke recht op abortus, wat de levens van miljoenen vrouwen beïnvloedde en het politieke landschap veranderde.

Op 24 juni 2022 vernietigde het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten de beslissing Roe v. Wade uit 1973, die vrouwen het recht garandeerde op een abortus na ongeveer 24 weken.

In de Dobbs v Jackson Women’s Health System-beslissing verlegde de conservatieve meerderheid van de rechtbank de bevoegdheid om abortus te reguleren – of het ronduit te verbieden – naar individuele staten.

De anti-abortusbeweging vierde een grote overwinning, terwijl pro-choice-activisten waarschuwden voor een volksgezondheidscrisis.

Hier zijn vier manieren waarop Amerika dit jaar is veranderd:

Na bijna een halve eeuw vechten om Roe omver te werpen, stonden tegenstanders klaar om te profiteren toen dat moment eindelijk aanbrak. Dertien staten keurden “stimuluswetten” goed die hielpen bij het starten van het proces van het verbieden van abortus onmiddellijk na het TOPS-besluit.

Een jaar later hebben 14 staten, waaronder de meeste in het Zuiden, vanaf het moment van conceptie een bijna volledig verbod uitgevaardigd. Georgië verbood abortussen na zes weken, voordat de meeste vrouwen weten dat ze zwanger zijn.

Dat betekent dat ongeveer 22 miljoen vrouwen in de vruchtbare leeftijd leven in een staat waar abortus verboden is. Dat meldt het Goodmaker Institutevertegenwoordigen een derde van de totale vruchtbare bevolking.

Nog eens vijf staten hebben een verbod ingevoerd na 12-20 weken zwangerschap, terwijl in vijf andere staten rechtszaken tegen strengere abortuslimieten hangende zijn. Miljoenen vrouwen zullen de toegang tot deze procedure verliezen.

“Er is een gevoel dat de Roe-beslissing ons naar een toekomst zonder abortus duwt”, vertelde Kristen Hawkins, president van Students for Life, afgelopen januari aan de BBC tijdens het jaarlijkse March for Life-protest.

Maar welke toegang een vrouw heeft tot een abortus hangt af van waar ze woont – en welke partij daar aan de macht is.

Hoewel veel door de Republikeinen gecontroleerde staten de toegang beperken, hebben verschillende progressieve staten die door democraten worden geleid, zoals Californië en Colorado, sterkere wettelijke bescherming ingevoerd.

Volgens het Guttmacher Institute werden in de VS bijna een miljoen abortussen uitgevoerd in 2020, het laatste jaar waarvoor volledige gegevens beschikbaar zijn. De anti-abortusbeweging wil dat uiteindelijk tot nul terugbrengen, maar hoopt dat verboden op staatsniveau en strengere regelgeving het totaal drastisch zullen verminderen.

We kennen niet de volledige impact van de wetten die tot nu toe zijn ingevoerd. Echter, Gegevens verstrekt door WeCountEen onderzoeksinitiatief gefinancierd door de pro-choice Society of Family Planning suggereert al een aanzienlijke impact.

Volgens WeCount waren er tussen juli 2022 en maart 2023 24.290 legale abortussen minder dan het gemiddelde berekend in de maanden vóór het Dobbs-besluit. Het programma hield abortussen bij die werden uitgevoerd door klinieken, particuliere medische kantoren, ziekenhuizen en alleen virtuele klinieken, maar hield geen zelf-toegediende abortussen bij.

Het is niet verwonderlijk dat staten met een abortusverbod de grootste achteruitgang vertoonden. Daarentegen nam het aantal legale abortussen toe, maar in mindere mate, in aangrenzende staten waar de procedure werd beschermd, met name in Florida, Illinois en North Carolina.

Zoals geïllustreerd door WeCount-gegevens, kozen veel vrouwen in staten die abortus wilden ervoor om over staatsgrenzen heen te reizen. Aangezien veel staten een verbod hebben uitgevaardigd, kan het dichtstbijzijnde ziekenhuis dat abortusdiensten aanbiedt honderden kilometers verderop liggen.

Dit leidde over het algemeen tot langere reizen, zo bleek uit een studie gepubliceerd in het Journal of the American Medical Association.

Het onderzoek bracht de gemiddelde reistijd van de onderzoeksgebieden naar de dichtstbijzijnde abortuskliniek in kaart. Vóór TOPS varieerde de gemiddelde reis naar een kliniek van 10,0 tot 27,8 minuten. Na TOPS is het aantal bezoeken aan de dichtstbijzijnde kliniek bijna verviervoudigd, met een gemiddelde reistijd van meer dan 100 minuten.

Arts Dr. Judy Levison uit Houston, die al vier decennia in de praktijk werkt en deel uitmaakt van een rechtszaak tegen het verbod in Texas, maakt zich zorgen dat het een barrière vormt voor vrouwen met een laag inkomen, de meerderheid van degenen die abortus zoeken.

‘Waar gaan ze een abortus laten plegen? Hoe gaan ze reizen, voor kinderen zorgen, twee dagen vrij nemen van hun werk, misschien hun baan riskeren?’ zei ze tegen de BBC.

Maar in het jaar na de uitspraak van het Hooggerechtshof nam de publieke steun voor abortus juist toe. Hetzelfde geldt zelfs als er beperkingen worden opgelegd.

In 2019 was 31% van de mensen van mening dat abortus gemakkelijker toegankelijk zou moeten zijn. Maar in 2023, nadat die beperkingen van kracht zijn geworden, denkt 46% van de mensen dat het moet worden versoepeld, volgens onderzoeken van Pew.

Hoe mensen naar abortus kijken, wordt grotendeels bepaald door hun politiek – 84% van de Democraten vindt dat abortus in de meeste gevallen legaal zou moeten zijn, vergeleken met 40% van de Republikeinen. Maar toen voorgestelde abortusbeperkingen rechtstreeks op de stemming stonden in conservatieve staten, mislukten ze.

Tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2022 mislukten de stemmaatregelen in Kentucky en Montana, waardoor de Republikeinen in de problemen kwamen. Verboden en beperkingen zijn populair bij de conservatieve basis, maar ze lopen het risico gematigde kiezers die vinden dat abortus legaal zou moeten zijn, van zich te vervreemden.

Met rapportage door Nada Tawfik en Holly Honderich