Limonadesiroop geniet, vaak ten onrechte, van een vrij onschuldig imago als het gaat om gezondheid. De slogans van grote merken in de supermarkt spelen hier handig op in. Zo profileert Karvan Cévitam zich als de ‘fruitige dorstlesser’ en claimt Teisseire ‘puur en gemaakt van echte ingrediënten’ te zijn. Ook Slimpie zet in op ‘verantwoord genieten’. Hoewel deze claims technisch gezien niet volledig onwaar zijn – de basis is immers fruit – ligt de realiteit een stuk genuanceerder. Volgens diëtist Femke Boekhorst van Gezondeten.nl wordt het sap van de oorspronkelijke vruchten namelijk intensief bewerkt. Het vocht wordt aan het fruit onttrokken totdat er een zeer geconcentreerde siroop overblijft: het z zogenoemde vruchtenconcentraat.
Een chique vorm van suiker
Op de etiketten van de meeste siropen prijkt dit vruchtenconcentraat bovenaan de ingrediëntenlijst, vaak aangevuld met suikers, aroma’s en soms vitamines. Wanneer een fabrikant pontificaal ‘75 procent puur fruit’ op de fles zet, behelst dit in de praktijk dus voornamelijk dat concentraat. Dit onderscheid is cruciaal, benadrukt Boekhorst, omdat het eindproduct weinig meer van doen heeft met vers fruit. Tijdens het industriële bewerkingsproces gaan essentiële bestanddelen zoals vitamines, mineralen en voedingsvezels grotendeels verloren. Juist die vezels zijn belangrijk voor een verzadigd gevoel en een goede darmwerking.
Martijn Katan, hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit, is stellig in zijn oordeel en noemt vruchtenconcentraat niet meer dan ‘een chique vorm van suiker’. Voedingskundig voegt het weinig toe en het bestaat louter uit fruitsuikers. Dat merken als Karvan Cévitam extra vitamines (B3, B5, B6, C en E) toevoegen aan hun product, maakt op de experts weinig indruk. De algehele inname van vitamines via zo’n drankje blijft verwaarloosbaar; het wordt door deskundigen vooral gezien als een slimme marketingtruc om een suikerhoudend product een gezond vernisje te geven. Suikers in vloeibare vorm glijden ongemerkt naar binnen en verzadigen niet, wat het risico op overconsumptie vergroot.
Suikers versus zoetstoffen
Wie de inname van vrije suikers wil beperken, komt in de supermarkt al snel uit bij de siropen met 0 procent suiker. In deze varianten zijn, naast de van nature aanwezige suikers uit het concentraat, geen extra suikers toegevoegd. De zoete smaak wordt verkregen door het gebruik van intensieve zoetstoffen zoals stevioglycosiden, sucralose en acesulfaam-K. Omdat deze stoffen tweehonderd tot driehonderd keer zoeter zijn dan reguliere tafelsuiker, behouden de siropen hun bekende, zoete smaakprofiel. Hoewel deze zoetstoffen als veilig zijn beoordeeld, adviseren experts nog steeds om maat te houden. De langetermijneffecten van veelvuldig en intensief gebruik zijn nog niet volledig in kaart gebracht, en de aanvaardbare dagelijkse inname kan bij grote hoeveelheden in zicht komen.
De valkuil van winterse dranken
Niet alleen bij koude dranken liggen suikers op de loer; ook in het winterseizoen is waakzaamheid geboden. Glühwein is onbetwist een van de populairste dranken tijdens de feestdagen, maar het is tegelijkertijd een onderschatte dikmaker. Op kerstmarkten levert een enkele beker al snel rond de 240 calorieën. Dit komt niet alleen door de alcohol, maar vooral door de grote hoeveelheden toegevoegde suiker. Toch hoeft men dit klassieke drankje niet volledig af te zweren. Wie Glühwein zelf bereidt, heeft de controle over de ingrediënten en kan het suikergehalte drastisch reduceren en de hoeveelheid alcohol beter doseren.
Het geheim van een smaakvolle, lichtere variant zit in het gebruik van specerijen. Typische winterse smaakmakers zoals kaneel, kruidnagel en steranijs geven zoveel aroma af dat extra zoeting vaak nauwelijks nodig is. Daarnaast kan de basis van de drank worden aangepast door de wijn deels te vervangen door lichtere alternatieven, zoals ongezoete gewürztee of een basis van gemberthee. Dit rondt de smaak af zonder de caloriewaarde de hoogte in te jagen. De vuistregel hierbij is simpel: hoe hoger de kwaliteit van de basiswijn, des te aromatischer het eindresultaat.
Recept voor verantwoorde Glühwein
Het verschil tussen de traditionele en de lichte versie zit hem in twee factoren: het suikergehalte en de mengverhouding. Door zelf aan de slag te gaan, kan men suiker vervangen door caloriearme zoetstoffen en sinaasappelsap gebruiken voor een natuurlijke fruitigheid en een lager alcoholpercentage. Onderstaand recept is geschikt voor vier tot zes personen.
Benodigdheden
-
1 fles droge rode wijn
-
500 ml sinaasappelsap
-
1 kaneelstokje
-
Een handje gewürznelken (kruidnagels)
-
1 steranijs
-
Rasp en sap van een biologische citroen
-
Rasp van een biologische sinaasappel
-
Zoetstof ter vervanging van 100 gram suiker
-
Een beetje vanille-extract
Bereiding
Verwarm de rode wijn samen met het sinaasappelsap voorzichtig in een ruime pan. Let er goed op dat het mengsel niet gaat koken, omdat dan de alcohol verdampt en de smaak verandert. Voeg vervolgens de specerijen toe (kaneel, kruidnagel, steranijs) en laat het geheel gedurende 10 tot 15 minuten op laag vuur trekken, zodat de aroma’s goed vrijkomen.
Roer daarna het citroensap, de citrusschillen en de sinaasappelrasp door de drank. Voeg de zoetstof toe en roer tot deze volledig is opgelost. Laat de Glühwein nog vijf minuten staan om de smaken goed te laten integreren. Giet de drank tot slot door een zeef om de losse specerijen en schillen te verwijderen alvorens te serveren.